DNA พ่อลูก ต่างจากการตรวจพันธุกรรมแบบอื่นอย่างไร?

 ในปัจจุบันการตรวจ DNA ถูกนำมาใช้ในหลายด้านมากขึ้น ไม่ว่าจะเป็นการยืนยันความสัมพันธ์ทางสายเลือด การตรวจหาความเสี่ยงโรคทางพันธุกรรม หรือแม้แต่การทดสอบลักษณะทางพันธุกรรมต่างๆ อย่างไรก็ตาม หลายคนยังสับสนว่า “การตรวจ DNA พ่อลูก” แตกต่างจาก “การตรวจพันธุกรรมประเภทอื่น” อย่างไร บทความนี้จะช่วยอธิบายให้เห็นภาพชัดเจนว่าการตรวจแต่ละประเภทมีวัตถุประสงค์ ขั้นตอน และผลลัพธ์ที่ต่างกัน

จุดประสงค์หลักแตกต่างกันชัดเจน

การตรวจ DNA พ่อลูก มีวัตถุประสงค์หลักเพื่อยืนยันว่า เด็กและชายที่ถูกสงสัยว่าเป็นพ่อ มีความสัมพันธ์ทางสายเลือดกันจริงหรือไม่ การตรวจประเภทนี้จะให้ผลลัพธ์แบบชัดเจน คือ “ยืนยัน” หรือ “ตัดความเป็นไปได้” ของความเป็นบิดา โดยใช้ข้อมูลจากสารพันธุกรรมที่ถ่ายทอดจากพ่อไปสู่ลูกโดยตรง จึงเหมาะกับกรณีข้อสงสัยเรื่องบุตร การพิสูจน์สิทธิ์บุตร การยื่นเอกสารทางกฎหมาย หรือคดีในศาลบางกรณี

ในขณะที่การตรวจพันธุกรรมแบบอื่น มักไม่ได้เน้นเรื่องความสัมพันธ์ เช่น

• การตรวจหาความเสี่ยงโรคทางพันธุกรรม

• การตรวจพาหะโรคในคู่สมรส

• การตรวจลักษณะทางพันธุกรรม เช่น การแพ้อาหาร ยาที่เหมาะสม

• การตรวจลำดับเชื้อชาติหรือบรรพบุรุษ (ancestry test)

ดังนั้น แม้ว่าจะใช้เทคโนโลยี DNA เหมือนกัน แต่ “คำถามที่ต้องการคำตอบ” ต่างกันโดยสิ้นเชิง

วิธีการอ่านผลและรายงานผลต่างกัน

การตรวจ DNA พ่อลูก จะออกผลแบบเปอร์เซ็นต์ความสอดคล้องทางพันธุกรรม หากสารพันธุกรรมตรงกันในตำแหน่งที่กำหนด ผลจะสรุปได้ว่า

• เป็นบิดาแน่นอน (มักรายงานความแม่นยำมากกว่า 99.99%)

• ไม่ใช่บิดา (ไม่มีความสอดคล้องของยีนในตำแหน่งสำคัญ)

ขณะที่การตรวจพันธุกรรมประเภทอื่นไม่ได้ให้คำตอบแบบ “ใช่หรือไม่ใช่” แต่จะให้ข้อมูลในลักษณะต่อไปนี้ เช่น

• ความเสี่ยงมากหรือน้อยต่อการเกิดโรค

• มีหรือไม่มีการกลายพันธุ์ของยีนบางตำแหน่ง

• แนวโน้มการตอบสนองต่อยา

• ความเสี่ยงส่งต่อโรคทางพันธุกรรมสู่ลูก

ดังนั้น ผลรายงานจึงเน้น “แนวโน้มและความเสี่ยง” มากกว่า “การยืนยันเชิงความสัมพันธ์”

ตัวอย่างการใช้งานจริงของแต่ละประเภท

ตรวจ DNA พ่อลูก ใช้ในกรณี

• ต้องการยืนยันความเป็นบิดามารดา

• พิสูจน์เอกสารสัญชาติหรือการย้ายถิ่นฐาน

• คดีเกี่ยวกับสิทธิ์เลี้ยงดูหรือมรดก

• ต้องการคลายข้อสงสัยส่วนบุคคล

ตรวจพันธุกรรมแบบอื่น ใช้ในกรณี

• วางแผนตั้งครรภ์ ตรวจพาหะโรค

• ตรวจสุขภาพเชิงลึกเพื่อรู้ความเสี่ยงโรค

• ตรวจหาสาเหตุโรคทางพันธุกรรม

• ตรวจลักษณะเฉพาะ เช่น ภูมิแพ้อาหาร เมตาบอลิซึม